به نقل از «قدس آنلاین»

برای ارایه روایت ایرانی از مولانا دست به کار شویم

تاریخ انتشار: ۸ مهر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۷۸۴۹۷۸

چند سال قبل وقتی حملۀ رسانه‌های ایرانی به کتاب «ملت عشق» الیف شافاک ( همان الیف شفق به زبان ترجمه نزده!) را دیدم، با خودم گفتم این کتاب را بخوانم تا دلیل حملات رسانه‌ای و استقبال مخاطب از این کتاب را بفهمم. کتاب را که خواندم دو حس متضاد نسبت به نویسنده داشتم. هم او را سرزنش می‌کردم و هم تحسین. دلیل اینکه او را سرزنش می‌کردم این است که او مولانا را از خاستگاه واقعی خود جدا کرده و شخصیتی برساخته است که ربطی به مولانا و البته شمس ندارد، آدمهایی که قهرمانان داستان او شده‌اند، با مولانا و شمس واقعی اختلاف بسیاری دارند، ضمن اینکه او چیزهایی هم به واقعیت افزوده است و همان افزوده‌های تخیلی امروز برای خیلی از خوانندگان ناآشنا و کم دانش کتاب او، مرجع شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما در عین حال او را ستایش هم می‌کنم، او داستانی را براساس زندگی دو انسان واقعی و تأثیرگذار نوشته است و این داستان، جذاب و خوش خوان هم هست. مخاطب را به خود جذب می‌کند و می‌تواند آنچه را مؤلف می‌خواهد، بدون اشاره مستقیم و در خلال یک درام به خورد مخاطب بدهد. البته نمی‌خواهم ارزش کتاب‌هایی مانند «پله پله تا ملاقات خدا» را پایین بیاورم ولی قبول کنیم مرحوم زرین کوب اگر به هزار هنر آراسته بود، داستان نویس به معنای حرفه‌ای آن نبود و دراین زمینه کتاب خانم شفق حداقل در جذب مخاطب موفق تر است و می‌تواند روایت خود را از زندگی مولانا، به خواننده بقبولاند. روایتی مورد پسند ترکیه برای تبدیل کردن مولانا به یکی از جاذبه‌های گردشگری این کشور از دل چنین کتابی بیرون می‌آید و ترجمۀ آن به زبان‌های مختلف بخصوص بعد از ابراز علاقۀ نت فلکیس برای تبدیل آن به یک سریال یا فیلم، باعث شده است کتاب در ابعادی بین المللی منتشر و خوانده شود و حالا فرض کنیم همۀ ما هنگام شنیدن نام مولانا رگ غیرتمان بالا بزند که مولانا ایرانی است و دیگران حق ندارند ملیت او را غیر از این بدانند، چه کاری می‌توانیم بکنیم که میلیونها نفر در سراسر جهان کتاب خانم شفق را نخوانند یا اگر بخوانند بدانند که او چیزهایی از خود جعل کرده است و مولانایی که او برساخته است؛ مولانای واقعی نیست؟!

غوغای مولوی در آمریکا

باز چند سال قبل اعتراض‌هایی در فضای رسانه‌ای ایران بلند شد که ترجمۀ کلمن بارکس از غزلیات دیوان شمس، نادرست، اشتباه و برداشت‌های سطحی از شعر مولاناست. این امر واقعیت هم دارد. بارکس اصولاً زبان فارسی نمی‌دانست و آنچه را از رابرت بلای می‌شنید به زبان انگلیسی بازسرایی می‌کرد. در حقیقت شاید بتوان گفت کلمن بارکس، برداشتی  امروزی و معاصر شده از مولانا ارائه داده است اما واقعیت این است که این برداشت مورد پذیرش جامعۀ آمریکایی واقع شده است و «رومی» امروزه یکی از محبوب ترین شاعران جهان در آمریکاست به گونه‌ای که حتی گروه‌های طرفداران رومی‌در شهرهای مختلف آمریکا از سوی مردم درست شده و بسیاری از مشهورترین چهره‌های موسیقی پاپ جهان، آثار او را خوانده اند. در این مورد چه باید بکنیم؟ دیگران حق ندارند مولانا را ترجمه کنند؟ یا حق دارند اما حق ندارند برداشت خودشان را از مولانا ارائه کنند؟ سؤال اینجاست که چرا خود ما دست به کار نشدیم که مولانا را ترجمه کنیم؟ ما که مدعی هستیم مولانا متعلق به ماست، او را از همه هم بهتر می‌شناسیم، طبیعی بود که خودمان باید او را به دنیا معرفی می‌کردیم. این همه ایرانی مسلط به زبان انگلیسی و حتی ساکن آمریکا هم که در طول دهه‌های اخیر داشته ایم، یکی از این خیل معترضان وطن دوست قبل از اینکه کلمن بارکس آمریکایی فارسی نشناس، شیفتۀ مولانا شود و تصمیم بگیرد منتحبی از سروده‌های او را برای مردم کشورش منتشر کند، این کار را انجام می‌داد.

مولانای را خودمان معرفی کنیم

ما نه تنها در زمینۀ شناساندن مولانا به دنیا تعلل و تأخیر کرده‌ایم، در مورد تقریباً همۀ بزرگان تاریخ خود چنین کرده ایم. اگر قرار بود داستانی از زندگی مولانا نوشته شود و به مخاطبان جهانی عرضه شود، اگر قرار بود آثار مولانا گزینش و ترجمه ای در مقیاس جهانی شود، این وظیفۀ ما ایرانی‌ها بود که مولانا از خود ماست و خواهد بود. ما باید مولانا را با روایت درستش به جهان معرفی می‌کردیم، نه روایت مورد پسند صنعت رسانه‌ای آمریکا و صنعت گردشگری ترکیه. مولانایی که برآمده از عرفان شرق است، چهره‌ای مسلمان و معتقد که نسب فکری‌اش از یک سو به ابن عربی در غرب دنیای اسلام می‌رسد و از یک سو به بایزید و ابوسعید در شرق دنیای اسلام. آثار و سروده‌ شاعری  را که یکی از افتخارات زبان فارسی و از قله‌های بلند فرهنگ و تمدن فارسی است، به درستی ترجمه و تبلیغ نکرده‌ایم و به جای ملامت خود، دیگران را ملامت می‌کنیم.

کاری که امثال خانم شفق و آقای بارکس انجام دادند، پوشاندن بسته بندی امروزی پسندی بر تن مولانا و آثار اوست. این کار، متأسفانه هنوز از ما به خوبی برنمی‌آید. ما برروی گنجی پایان ناپذیر از ادبیات، فرهنگ و شعر نشسته‌ایم اما نمی‌توانیم این آثار را به زبانی مورد پسند مخاطب امروز عرضه کنیم. یادمان باشد دنیا هنوز مثنوی را چنان که باید و شاید کشف نکرده است. هنوز بخش بزرگی از هنر مولانا در داستان گویی و جذب مخاطب به دست دیگران نیفتاده است. چرا تا زمانی که دیگران مثنوی و حکایت‌های جذاب و خواندنی‌اش را به رمان، فیلم، سریال، پویانمایی و بازی تبدیل نکرده‌اند، دست به کار نشویم؟

آرش شفاعی

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: مولانا ملت عشق

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۷۸۴۹۷۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

مردم تخلفات مربوط به صیانت از زبان پارسی را گزارش بدهند

 

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، مرکز خراسان رضوی، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی حمایت عموم مردم استان در اجرای قانون منع استفاده از عناوین بیگانه و ناملموس بر سر در اماکن تجاری و عمومی را با ارسال گزارش مکتوب و مصور، خواستار شد و گفت: بستر دریافت گزارش مردمی تخلف از قوانین مربوط به صیانت از زبان پارسی فراهم شده و لازم است مردم تخلفات در این زمینه را گزارش دهند.

محمد حسین زاده افزود: در کنار جغرافیای سرزمین کهن ایران به عنوان مؤلفه میراث ملموس کشور و دین مبین اسلام در حیطه میراث معنوی، زبان و ادب پارسی به عنوان مهمترین دارایی به جا مانده از پیشینیان و یگانه رشته پیوند دهنده اقوام ایرانی مطرح است.

وی با اشاره به اهمیت راهبردی زبان وحدت بخش پارسی و لزوم پاسداشت آن در برابر هجوم رقبا و اقتضائات دنیای مدرن امروز ادامه داد: بحران هویت ملی و زبان پارسی را می توان به سادگی در ادبیات نسل جدید مشاهده و عمق آسیب به این مؤلفه هویتی - فرهنگی را درک کرد.

دبیر شورای فرهنگ عمومی خراسان رضوی گفت: در روند دهشتناکی که در تغییرات نامحسوس دستوری آرام آرام پیش می رود، بیم آن است که در آینده ای نزدیک، نسل های جدید در فهم و خوانش متون زیبای فارسی و اشعار بلند شاعران وزین ایرانی مشکل مفاهمه پیدا کنند.

حسین زاده افزود: استفاده بی رویه از واژه های غیر فارسی، به گسست فرهنگی میان ما و فرهنگ غنی ایرانی اسلامی به ویژه در حوزه ادبیات منجر می شود لذا با توجه به همه این تفاسیر و بنا بر وظایف ذاتی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی در مسیر پاسداشت از حریم زبان و ادبیات پارسی از عموم هم استانی های گرانقدر دعوت می کنم تا برای حفظ شأن این سرمایه ملی و میراث گرانبها و وجوب رعایت قوانین مربوط به صیانت از زبان پارسی در صورت مشاهده اسامی و یا خط بیگانه بر سر در محل کسب اصناف و مجتمع های تجاری و یا واحدهای مسکونی با ارسال تصویر و گزارش ما را در پاسداشت زبان و خط فارسی یاری دهند.

وی گفت: راه های ارتباطی از بسترهای مختلف برای دریافت گزارشهای مردمی شامل شناسه در پیام رسان ایتا: @pasdasht_zaban_farsiُ سامانه پیامکی: ۵۰۰۰۲۳۸۵۹۴۰۰۱ پست الکترونیکی khrz@farhangmail.ir لینک سایت https://khrz.farhang.gov.ir/fa/zabaneparsi می شود.